Frank Gehry – Ο άνθρωπος που άλλαξε τα γυάλινα κτίρια

Τα έργα του Frank Gehry χαρακτηρίζονται από την ιδιαίτερη προσέγγισή του στην αρχιτεκτονική, με τη χρήση μη παραδοσιακών υλικών και ενός αποδομιστικού στιλ. Κατά τη διάρκεια της καριέρας του, σχεδίασε μερικές από τις πιο εμβληματικές και αντισυμβατικές κατασκευές σε όλο τον κόσμο.

Γεννήθηκε στον Καναδά το 1929 και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας και στο Harvard Graduate School of Design. Ο Frank Gehry ξεκίνησε την καριέρα του στο Λος Άντζελες, δουλεύοντας για τους Victor Gruen Associates και Pereira and Luckman. Μετά από μια σύντομη θητεία στο Παρίσι, όπου συνεργάστηκε με τον André Remondet, επέστρεψε στην Καλιφόρνια και ξεκίνησε τη δική του εταιρεία το 1962.

Από τότε, για περισσότερο από μισό αιώνα, ο Gehry αποδομεί και αναδομεί το ίδιο το νόημα του design στην αρχιτεκτονική, δοκιμάζοντας διάφορες εκδοχές του. Από το εμβληματικό μουσείο Guggenheim στο Μπιλμπάο μέχρι το Fondation Louis Vuitton στο Παρίσι, ο Gehry έχει αποδείξει επανειλημμένως τη δύναμη που παράγεται όταν ο ιδιαίτερος σχεδιασμός ενός κτιρίου γίνεται με μαεστρία.

Έχει ήδη σχεδιάσει κτίρια σχεδόν σε κάθε ήπειρο, αλλά δε φαίνεται διατεθειμένος να σταματήσει. Στα 94 του εξακολουθεί να δημιουργεί και να ονειρεύεται. Πηγαίνει ακόμα στο γραφείο και κολυμπάει κάθε μέρα. «Για μένα, κάθε μέρα είναι ένα καινούργιο πράγμα. Προσεγγίζω κάθε έργο με μια νέα ανασφάλεια, σχεδόν όπως το πρώτο έργο που έκανα ποτέ. Και ιδρώνω. Μπαίνω και αρχίζω να δουλεύω, δεν είμαι σίγουρος πού πάω. Αν ήξερα πού πήγαινα, δε θα το έκανα», έχει πει σε συνέντευξή του.

Ο Gehry δεν μπορούσε να βρει τρόπο να κατασκευάσει αυτό που μπορούσε να σχεδιάσει. Αναζητούσε τη δυνατότητα να εκφράσει στα κτίριά του την κίνηση, αλλά έβρισκε τον μοντερνισμό ψυχρό και τον μεταμοντερνισμό αναγωγικό. Εμπνευσμένος από τα ψάρια, κατέληξε στις καμπύλες. «Τα ψάρια ζουν εκατομμύρια χρόνια, εκφράζουν την κίνηση και έχουν αρχιτεκτονική ποιότητα», έχει πει.

Το γραφείο του, αποτελούμενο από 135 άτομα, μπορεί να δημιουργήσει ακόμα και εκατοντάδες ψηφιακές εκδοχές ενός κτιρίου, πριν ο Gehry και οι συνεργάτες του καταλήξουν στον συνδυασμό σχημάτων και μορφών που πληρούν τα απαραίτητα κριτήρια. Στη συνέχεια, το ψηφιακό project σπάει τα σχήματα σε δομικά στοιχεία και παράγει δεδομένα που θα επιτρέψουν στα εργοστάσια και τους τεχνίτες να τα κατασκευάσουν. Όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία, δεν υπάρχουν πλέον εκπλήξεις κατά την κατασκευή.

Το λογισμικό επιτρέπει επίσης στον Gehry να ελέγχει το κόστος. Αφού αναλύσει τα δομικά στοιχεία, μπορεί να εκτιμήσει το κόστος της κατασκευής με βάση τον όγκο, την επιφάνεια δαπέδου και τις εξωτερικές επιφάνειες. Μια πρόσφατη μελέτη του Harvard Business Review ισχυρίζεται ότι ο Gehry είναι ίσως ο μόνος αρχιτέκτονας του οποίου τα κτίρια τηρούν την υπόσχεση που δίνουν για την αποδοτικότητα της επένδυσης. Τρανό παράδειγμα αποτελεί το μουσείο Guggenheim, που κόστισε 97 εκατ. δολάρια (3 εκατ. δολάρια λιγότερο από τον αρχικό προϋπολογισμό των 100 εκατ. δολαρίων) και υπολογίζεται ότι πρόσθεσε 3,5 δισ. δολάρια στην τοπική οικονομία.

Εκτός από το μουσείο Guggenheim (1997) στη βασκική πόλη Μπιλμπάο της Ισπανίας, άλλα εξέχοντα έργα του Frank Gehry, που άσκησαν σημαντική επιρροή στον κόσμο της αρχιτεκτονικής και του σχεδιασμού, είναι το Dancing House, το New World Center και το Fondation Louis Vuitton.

Το Dancing House, στην Πράγα, είναι ένα κτίριο γραφείων και συνεδρίων, που κατασκευάστηκε το 1992. Αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα αποδομιστικής αρχιτεκτονικής, που αμφισβητεί τις παραδοσιακές έννοιες της μορφής. Το New World Center στη Φλόριντα, ένας συναυλιακός χώρος που κατασκευάστηκε το 2011, αμφισβητεί τους συμβατικούς αρχιτεκτονικούς κανόνες και ωθεί τα όρια για να μεγιστοποιήσει το δημιουργικό αποτέλεσμα. Η πρόσοψη του κτιρίου καλύπτεται από χιλιάδες μεμονωμένα γυάλινα πάνελ, που αντανακλούν τα ζωντανά χρώματα και την ενέργεια της πόλης.

Το Fondation Louis Vuitton, ένα avant-garde μουσείο τέχνης και πολιτιστικό κέντρο, χτισμένο το 2014 στην καρδιά του Παρισιού, αποτελείται από πολύπλοκα γεωμετρικά σχήματα κατασκευασμένα από γυαλί και χάλυβα, που αποπνέουν μια αίσθηση έλλειψης βαρύτητας και μεγαλείου. Ο μοναδικός σχεδιασμός του κτιρίου αξιοποιεί τη δυναμική αλληλεπίδραση φωτός και σκιάς, δημιουργώντας ένα οπτικά ελκυστικό και συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον για τους επισκέπτες. Ακολουθώντας την ίδια περίπου φιλοσοφία, το Louis Vuitton Maison στη Σεούλ, περιλαμβάνει γυάλινη πρόσοψη και στέγη με σαφή αναφορά στις καμπύλες στέγες της παραδοσιακής κορεάτικης αρχιτεκτονικής. Άλλα σημαντικά έργα του Gehry είναι η Art Gallery of Ontario και το IAC Building, ένα κτίριο γραφείων, στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης.