Το γυαλί ως βιώσιμο δομικό υλικό
Το γυαλί βρίσκεται παντού γύρω μας. Χωρίς αυτό, η ζωή μας δε θα ήταν ίδια. Η μακρά παράδοση της υαλουργίας, με βαθιές ιστορικές ρίζες, διαμόρφωσε την τεχνογνωσία, τις πρακτικές και την τέχνη της κατασκευής γυαλιού ως σήμερα, που αποτελεί πλέον άρρηκτο κομμάτι της αρχιτεκτονικής.
Υπολογίζεται ότι οι άνθρωποι άρχισαν να κατασκευάζουν γυαλί γύρω στο 3500 π.Χ. Αρχικά έφτιαχναν χάντρες, αργότερα αγγεία και κιούπια και έπειτα, με την ανακάλυψη του καθαρού γυαλιού στην Αλεξάνδρεια, το 100 μ.Χ. περίπου, κατασκεύασαν τα πρώτα γυάλινα παράθυρα, χαμηλής ποιότητας. Οι νέοι τρόποι δημιουργίας φύλλων γυαλιού, που εμφανίστηκαν από τον ενδέκατο αιώνα και έπειτα, επέτρεψαν τη χρήση του σε πολλές κατασκευές, αλλά και πάλι, ως τα τέλη του Μεσαίωνα, το γυαλί αποτελούσε ένα ακριβό υλικό, πολυτελείας.
Σταδιακά, άρχισε να χρησιμοποιείται ευρύτερα ως δομικό υλικό, όπως είχε προβλέψει τον περασμένο αιώνα ο πατέρας του Bauhaus, Walter Gropius. Σήμερα, χάρη στις διαρκείς τεχνολογικές εξελίξεις, παράγεται γυαλί υψηλής ποιότητας, σε διάφορα σχήματα, χρώματα και σχέδια, που μπορεί να ανταποκριθεί ακόμα και στον πιο απαιτητικό αρχιτεκτονικό σχεδιασμό.
“Το γυαλί είναι η πιο αγνή φόρμα δομικού υλικού που κατασκευάζεται από γήινη ύλη. Μπορεί να οριοθετεί χώρους, μπορεί να μας προστατέψει από τον καιρό, αλλά συγχρόνως ανοίγει χώρους, με το φως και τη διαφάνεια. Αν και το γυαλί ως υλικό μάς είναι γνωστό εδώ και πολλά χρόνια, η σημερινή τεχνολογία -με τις μοντέρνες κατασκευαστικές μεθόδους- έκανε αυτήν την ουσία ένα από τα πιο πολύτιμα υλικά του παρόντος και του μέλλοντος. Η γυάλινη αρχιτεκτονική, που μέχρι τώρα φαινόταν εντελώς ουτοπική, τώρα αποτελεί μια πραγματικότητα.”
Walter Gropius, 1931
Διαφάνεια και ευεξία
Ως δομικό υλικό, το γυαλί έχει πολλές χρήσεις: με αυτό κατασκευάζονται, μεταξύ άλλων, υαλοπίνακες για πόρτες και παράθυρα, στέγαστρα, στέγες, δάπεδα, όψεις κτιρίων, υαλότουβλα, διαχωριστικά και διακοσμητικά στοιχεία. Η βασικότερη ιδιότητα του γυαλιού, είναι η διαφάνεια σε συνδυασμό με τις υψηλές μηχανικές ιδιότητες.
Η διαφάνεια επιτρέπει στο φως να εισχωρήσει στο εσωτερικό του κτιρίου, συμβάλλοντας στην ευεξία όσων ζουν ή εργάζονται σε αυτό. Η σημασία του ηλιακού φωτός, για την καλή ποιότητα διαβίωσης και την ευεξία, έχει αποδειχτεί ερευνητικά και αφορά τόσο τη συνολική ψυχική και σωματική υγεία όσο και την παραγωγικότητα.
Επιπλέον, το γυαλί προσφέρει μια λιτή, μινιμαλιστική λύση καθαρών γραμμών και λιτών σχεδίων. Δημιουργεί την αίσθηση περισσότερου χώρου και διευκολύνει την επικοινωνία, ακόμα και όταν χρησιμοποιείται ως διαχωριστικό υλικό.
Επαναπροσδιορίζοντας τα όρια
Το γυαλί είναι ένα εξωστρεφές δομικό υλικό που διαπραγματεύεται και επαναπροσδιορίζει το όριο ανάμεσα στο «εσωτερικό» και στο «εξωτερικό» ενός κτιρίου, επιτρέποντας την οπτική πρόσβαση προς τον ιδιωτικό ή προς τον δημόσιο χώρο. Αυτό σημαίνει ότι αποτελεί την ιδανική λύση όταν το ζητούμενο είναι η δημιουργία δύο διακριτών χώρων (εσωτερικού και εξωτερικού), που μπορούν εύκολα να ενοποιηθούν τους θερινούς μήνες, προσφέροντας απρόσκοπτη θέα από τα ανοίγματα των πορτών και των παραθύρων σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Η θέα αποκτά ακόμα σπουδαιότερη σημασία όταν το οίκημα βρίσκεται στη φύση, καθώς επιτρέπει την αμεσότερη επαφή και επικοινωνία των ενοίκων με το φυσικό περιβάλλον.
Ένα αειφόρο υλικό, ανθεκτικό στον χρόνο
Μια ακόμα χαρακτηριστική ιδιότητα του γυαλιού είναι η μεγάλη αντοχή του στη γήρανση και στις χημικές επιδράσεις. Αποδεδειγμένα, αντιστέκεται σθεναρά στις φθορές και παραμένει ανεπηρέαστο από ατμοσφαιρικούς παράγοντες, ακόμα και κάτω από δύσκολες περιβαλλοντικές συνθήκες. Επιπλέον, το γυαλί αποτελεί σήμερα ένα υλικό που προσφέρει, με την κατάλληλη επεξεργασία, υψηλή ηχομόνωση και θερμομόνωση και εξασφαλίζει θερμική άνεση στο εσωτερικό του σπιτιού.
Τέλος, το αρχιτεκτονικό γυαλί είναι ένα αειφόρο υλικό που συμβάλει στην επίτευξη ενός βιώσιμου μέλλοντος, αφού είναι ανακυκλώσιμο και κομμάτι της κυκλικής οικονομίας, με πολλαπλά οφέλη.
