Professor James O’Callaghan: Χρειαζόμαστε ένα πιο έξυπνο γυαλί που θα αγκαλιάσει την καινοτομία

Αγαπητέ κύριε O’Callaghan, στον απόηχο του 1ου Glass Forum και της πολύ ενδιαφέρουσας διάλεξής σας, συνειδητοποιήσαμε ότι στις μέρες μας υπάρχει ένα πολύ δύσκολο και μεταβαλλόμενο τοπίο για το γυαλί. Πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε καλύτερα το γυαλί στο μέλλον; Και τι μπορεί η τεχνολογία να προτείνει για αυτό;

Είναι ξεκάθαρο ότι ο κόσμος αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις λόγω της κλιματικής αλλαγής, αυτό το υπενθυμίζουμε συχνά, με τοπικά ακραία κλιματικά φαινόμενα, τα οποία αφορούν και την Ελλάδα. Για να αποτρέψουμε αυτά τα γεγονότα που αυξάνονται σε σοβαρότητα και συχνότητα, πρέπει όλοι να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να περιορίσουμε την αυξανόμενη θερμότητα του πλανήτη, κάτι που μπορεί να γίνει μόνο με τη μείωση της ποσότητας ενέργειας που αντλούμε από τις κύριες πηγές ορυκτών καυσίμων. Το γυαλί διαδραματίζει κεντρικό ρόλο σε αυτή την εξίσωση. Αποτελεί τη βασική διασύνδεση μεταξύ του εσωτερικού και του εξωτερικού των κτιρίων μας και οι ιδιότητές του, όσον αφορά τη διάχυση του φωτός στο εσωτερικό του κτιρίου και τη σύνδεση που μας παρέχει με το εξωτερικό περιβάλλον, είναι πλέον απαραίτητες στην αρχιτεκτονική. Επομένως, το γυαλί πρέπει να ανταποκρίνεται στις αυξημένες ανάγκες ενεργειακής απόδοσης και καλύτερου ελέγχου της ενέργειας, τόσο μέσω της αύξησης του ηλιακού κέρδους όσο και μέσω της μείωσης της θερμικής απώλειας. Εάν δε βρούμε τρόπους βελτίωσης της απόδοσης του γυαλιού σε αυτό το κρίσιμο πεδίο, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με τη μείωση της χρήσης του στα κτίριά μας και τελικά με την αντικατάστασή του με όλο και πιο σταθερά υποκατάστατα υψηλής θερμικής απόδοσης. Αυτό δεν είναι κάτι που όλοι θέλουμε, είναι η οπισθοδρόμηση σε μια αρχιτεκτονική από την οποία προήλθαμε και όχι σε μια αρχιτεκτονική που εφηύραμε μέσω της σύγχρονης κατασκευής γυαλιού. Βρισκόμαστε σε ένα κομβικό σημείο όσον αφορά τον ρόλο του γυαλιού στο μέλλον της αρχιτεκτονικής.

Μπορεί το γυαλί να παραμείνει διαφανές, ενώ ταυτόχρονα γίνεται ένα όλο και πιο ισχυρό και αξιόπιστο δομικό στοιχείο; Και πώς μπορεί να επιτευχθεί κάτι τέτοιο;

Η δουλειά μου στην ανάπτυξη του γυαλιού ως δομικού υλικού ήταν εμφανής σε πολλά έργα, κυρίως μέσω της δουλειάς μας στα καταστήματα λιανικής της Apple. Αυτά τα έργα θεωρούνται ευρέως ως οι πιο φιλόδοξες και προοδευτικές χρήσεις του δομικού γυαλιού στον κόσμο, προκειμένου να επιτευχθεί η μέγιστη διαφάνεια. Κατά την ανάπτυξη αυτών των έργων εστιάσαμε στη συνδεσιμότητα του γυαλιού, δεδομένης της ανάγκης διατήρησης της μέγιστης διαφάνειας κατά την επίτευξη των συνδέσεων. Εάν οι συνδέσεις παρεμβαίνουν οπτικά, η κομψότητα της γυάλινης δομής χάνεται και ο πρωταρχικός στόχος της διαφάνειας διακυβεύεται, αφού το βλέμμα μας εστιάζει στις λεπτομέρειες της σύνδεσης. Επομένως, αν και είναι σημαντικό να περιοριστούν οι συνδέσεις σε μέγεθος και συχνότητα για να διατηρηθεί η διαφάνεια, είναι επίσης πολύ σημαντικό να διασφαλιστεί ότι ο σχεδιασμός των συνδέσεων είναι ιδιαίτερα εκλεπτυσμένος, με κάθε mm υλικού να χρησιμοποιείται πλήρως. Νομίζω ότι αυτή είναι η προσέγγιση όσον αφορά το δομικό γυαλί, η οποία αφορά όλους τους δομικούς σχεδιασμούς. Όταν η διασφάλιση της μέγιστης χρησιμότητας εξυπηρετεί τη χρήση λιγότερου υλικού, αποτελεί από μόνη της μια εξαιρετικά βιώσιμη προσέγγιση για τις κτιριακές κατασκευές.

Με ποια άλλα υλικά ή υποστηρικτικά στοιχεία μπορεί να συνδυαστεί το γυαλί; Υπάρχει κάποιο στοιχείο που δεν είναι κατάλληλο;

Το γυαλί μπορεί να συνδυαστεί με πολλά άλλα υλικά κατασκευής. Είναι σαφές ότι τα περισσότερα δεν είναι διαφανή, πράγμα που σημαίνει ότι ο συνδυασμός πρέπει να εξεταστεί αρχιτεκτονικά. Έχουμε πειραματιστεί με τη χρήση ανθρακονημάτων ως υλικό που συμπληρώνει το γυαλί, επειδή μπορούμε να κατασκευάσουμε ιδιαίτερα μεγάλα ανοίγματα με ένα ελαφρύ υλικό που το γυαλί μπορεί εύκολα να υποστηρίξει δομικά. Έχουμε εξετάσει τρόπους με τους οποίους το ξύλο μπορεί να συνδυαστεί με το γυαλί για να εισαγάγουμε περισσότερα βιώσιμα υλικά, που βασίζονται σε οικολογικά προϊόντα, απευθείας σε επαφή με το γυαλί. Όλα αυτά είναι ερευνητικές ιδέες ως έναν βαθμό, αλλά απολύτως λογικό να τις φανταστεί κανείς. Το γυαλί ως υλικό είναι εύθραυστο και ως εκ τούτου δεν μπορεί να δεχτεί τοπική πίεση από σκληρά υλικά, επομένως πρέπει να απομονώνουμε το γυαλί από τέτοια υλικά όταν μεταφέρουμε φορτία και πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η επιφάνεια στην οποία μεταφέρεται το φορτίο είναι αρκετή για να αντέξει τις τοπικές τάσεις και να μην θρυμματιστεί το γυαλί. Αυτή είναι μια βασική παράμετρος σχεδιασμού που δεν περιορίζεται σε ένα υλικό, αλλά για μερικά υλικά, όπως το γυαλί, είναι πιο κρίσιμη σε σχέση με άλλα.

Κατά τη διάρκεια της διάλεξής σας στο 1ο Glass Forum, αναφέρατε ότι η διαχείριση του φωτός και της ενέργειας είναι κρίσιμης σημασίας για το γυαλί, όχι μόνο στις μέρες μας αλλά και στο μέλλον. Πώς μπορούμε να το διαχειριστούμε αυτό;

Μέχρι να φτάσουμε στο σημείο όπου η ενέργεια θα είναι εντελώς απαλλαγμένη από εκπομπές, το γυαλί θα πρέπει να κάνει περισσότερα για να μειώσει την ενέργεια που μεταφέρει στα κτίριά μας. Ενέργεια στα κτίριά μας σημαίνει ότι πρέπει να τα ψύχουμε περισσότερο για να παραμείνουν κατοικήσιμα και αυτό απαιτεί σημαντική ενέργεια. Χρειάζεται, λοιπόν, περισσότερη δουλειά όσον αφορά το γυαλί, και αυτό σημαίνει καινοτομίες που μπορούμε να εφαρμόσουμε στο γυαλί, τεχνολογία που μπορούμε να συνδυάσουμε με το γυαλί και την αρχιτεκτονική γύρω από το γυαλί, ώστε να διασφαλιστεί ότι θα εξακολουθήσει να έχει ζήτηση. Χρειαζόμαστε ένα πιο έξυπνο γυαλί, που να αντιδρά όπως το δέρμα μας στον ήλιο. Ακριβώς όπως το αντηλιακό άλλαξε την ικανότητά μας να βιώνουμε τον ήλιο, χρειαζόμαστε μια παρόμοια τεχνολογία για να επιτρέψουμε στα κτίριά μας να λούζονται στον ήλιο χωρίς να υπερθερμαίνονται.

Έχετε ήδη ολοκληρώσει πολλές απαιτητικές γυάλινες κατασκευές σε πολλά και διαφορετικά μέρη του κόσμου. Ποια ήταν η πιο δύσκολη κατασκευή και γιατί; Και πώς καταφέρατε να ανταποκριθείτε στις προκλήσεις που εμφανίστηκαν;

Βλέπω όλα τα έργα μας ως μια επαναλαμβανόμενη ανάπτυξη των ιδεών και της έρευνας που έχει προηγηθεί και ως εκ τούτου όλα έχουν τις προκλήσεις τους, που οδηγούν σε μια σειρά από νέες καινοτομίες. Αν επρόκειτο να διαλέξω ένα από αυτά τα έργα, νομίζω ότι επέλεγα το πρώτο Apple Cube στη Νέα Υόρκη. Εκείνη την εποχή, στις αρχές του 2005, προσπαθούσαμε πολύ να πετύχουνε καινοτομίες όσον αφορά τη σύνδεση και την  πλαστικοποίηση του γυαλιού με νέα υλικά και νέες ιδέες, που απαιτούσαν πολύ λεπτομερή ανάλυση για εμάς και τον πελάτη μας, ώστε να είμαστε σίγουροι ότι ένα γυάλινο κτίριο αυτής της κλίμακας, στη συγκεκριμένη τοποθεσία, θα ήταν όμορφο και, ταυτόχρονα, πολύ ασφαλές. Νομίζω ότι αυτό ήταν το πιο σημαντικό άλμα στο δομικό γυαλί εκείνη την εποχή.

Πώς βλέπετε το μέλλον στο δομικό γυαλί σε γενικές γραμμές; Τι θα ακολουθήσει μετά;  Σχεδιάζετε ένα πολλά υποσχόμενο έργο για το μέλλον;

Το γυαλί ήρθε για να μείνει, είναι ένα θεμελιώδες κομμάτι όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο απολαμβάνουμε τους χώρους που κατοικούμε. Υπάρχει, λοιπόν, ένα πολλά υποσχόμενο μέλλον για το γυαλί στα κτίρια, απλώς βλέπω ότι πρέπει να κινηθεί με την εποχή και να αγκαλιάσει την καινοτομία που μπορεί να υποστηρίξει την ευρύτερη εφαρμογή του. Το γυαλί πρέπει να γίνει πιο έξυπνο, με την υποστήριξη όλης της τεχνολογίας που μας περιβάλλει. Χρειαζόμαστε ο κλάδος να το αναγνωρίσει αυτό και να ενθαρρύνει την καινοτομία, έτσι ώστε τα προϊόντα και οι εφαρμογές που προκύπτουν να αξιοποιούν πραγματικά στο έπακρο το γυαλί και, τελικά, τα κτίρια στα οποία ζούμε, εργαζόμαστε και επισκεπτόμαστε.