Νεφέλη Χατζημηνά: Το γυαλί οργανώνει τα βλέμματα των ανθρώπων ανάμεσα και γύρω από τα λεπτά όριά του
Η Νεφέλη Χατζημηνά, Founder architectScripta, Αρχιτέκτων Μηχανικός, MSc AAD Columbia University, Υποψήφια Διδάκτωρ ΕΜΠ, μιλά για τη συναρπαστική μορφολογία του γυαλιού ως δομικού υλικού και για την αρχιτεκτονική του μέλλοντος που θα επαναπροσδιορίσει τις ανθρώπινες ανάγκες.
Συνέντευξη στην Αλεξία Καλογεροπούλου
Κυρία Χατζημηνά, ευχαριστούμε θερμά για αυτή τη συνέντευξη. Θα ήθελα να σας ρωτήσω, καταρχάς, υπήρξε πάντοτε η αρχιτεκτονική στα επαγγελματικά σχέδιά σας;
Χαίρετε, εγώ ευχαριστώ για την ευκαιρία. Η αρχιτεκτονική είναι τρόπος σκέψης που διατρέχει τη ζωή όλων μας σε κάθε έκφανση και εμπειρία ζωής. Όλοι είμαστε αρχιτέκτονες στην καθημερινότητά μας. Για μένα η αρχιτεκτονική είναι -σε ακαδημαϊκό και επαγγελματικό επίπεδο- η έκφραση της αγάπης για κάτι πιο αφηρημένο πιο κοντινό στον κόσμο της Τέχνης. Ακόμα και τώρα, στα υλοποιημένα αρχιτεκτονικά έργα μας -με τον αγαπημένο συνεργάτη μου Νίκο Παπαβασιλείου- επεξεργαζόμαστε διαγραμματικές ιδέες γεωμετρίας και αφηρημένες γεωμετρικές μορφές που μπορούν να προσαρμοστούν σε πολλούς τόπους, για διαφορετικές λειτουργίες και κλίμακες.
Στο Glass Forum μάς ενδιαφέρουν ιδιαίτερα οι γυάλινες κατασκευές. Ποια είναι η θέση του γυαλιού στα κτίρια που σχεδιάζετε;
Το γυαλί είναι μορφολογικά συγκλονιστικό ως υλικό, γιατί από μία καυτή άμορφη μάζα, σε υψηλές θερμοκρασίες, μπορείς να παράγεις όποια γεωμετρική επιφάνεια μπορείς να φανταστείς, με την κατάλληλη χρήση καλουπιών. Παράλληλα, σε ένα αρχιτεκτονικό σενάριο μπορεί να έχει διττό ρόλο: είτε να αντανακλά είτε να επιτρέπει τη διαφάνεια. Άρα, μπορεί είτε να σε κρύψει από κάτι που εσύ μπορείς να δεις είτε να σε αποκαλύψει και να σε εκθέσει σε κάποιο βλέμμα. Αυτή είναι η δύναμη του γυαλιού στον χώρο: να οργανώνει τα βλέμματα των ανθρώπων ανάμεσα και γύρω από τα λεπτά όρια που θέτει ως ύλη.
Στα κτίριά μας, με το γυαλί προσπαθούμε να πετύχουμε ασφαλή διαφάνεια. Κύρια αίσθηση του σχεδιασμού μας είναι αυτή της Αιώρησης και της Ανάτασης στη χωρική βιωματική εμπειρία. Το γυαλί είναι το κατεξοχήν υλικό για να υποστηρίξει αυτές τις τάσεις. Στα έργα που υλοποιούμε, σε αποκλειστική συνεργασία με τη Nexus Properties, χρησιμοποιούμε το γυαλί στα όρια των πλακών σε μεγάλες επιφάνειες στηθαίων, καμπυλώνοντάς το για να εξαϋλώνει στην καμπύλη μορφή του κτιρίου. Πρόσφατα παραδώσαμε το κτίριο πολυτελών κατοικιών BUTterFLY, ολοκληρώνουμε το επόμενο έργο μας OnyxFLY και ακολουθούν έργα πολυτελών κατοικιών με το έργο SnakeFLY στο Παλαιό Ψυχικό και GroundFLY στον Βουτζά. Η πιο τολμηρή εφαρμογή γυαλιού θα γίνει στο νέο έργο μας στο Ελληνικό, όπου θα επιχειρήσουμε εφαρμογή γυαλιού με γεωμετρία διπλής καμπυλότητας. Τέλος, στα νέα γραφεία της Deutsche Telekom στη Θεσσαλονίκη, που αποτελεί συνεργασία μας με την ΟΤΕ Estate, κατασκευάζεται τώρα γυάλινη όψη 500 μ2, με δομή curtainwall διπλής επιδερμίδας στη νέα όψη κτιρίου. Ο χώρος ανάμεσα στις δύο γυάλινες επιδερμίδες κλιματίζεται και λειτουργεί σαν μία κάθετη καμινάδα βιοκλιματικά, προσδίδοντας μία νέα τυπολογία semi-openspace εργασίας.
Είναι ασφαλείς οι γυάλινες κατασκευές; Πόσο έχει προχωρήσει η νέα τεχνολογία σε αυτόν τον τομέα;
Σαφέστατα είναι ασφαλείς οι γυάλινες κατασκευές και υπάρχουν πλέον πολύ υψηλές προδιαγραφές ασφάλειας για την εφαρμογή του υλικού με κόστος σχετικά προσιτό. Είναι πολύ σημαντικό να σεβόμαστε τις ιδιότητες του υλικού και να απαιτούμε στην εφαρμογή του τις σωστές προδιαγραφές για να εξασφαλίζουμε τον απαραίτητο βαθμό ασφαλείας στη χρήση των χώρων. Το γυαλί πλέον εφαρμόζεται στα κτίρια σε καμπύλες μορφές και μπορεί να είναι επεξεργάσιμο ακόμα και σε επιφάνειες διπλής καμπυλότητας. Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι μια γυάλινη επιφάνεια μπορεί μέσω νανοτεχνολογίας να λειτουργεί σαν οθόνη και να προβάλλει περιεχόμενο που μεταλλάσσεται ως όριο στον χώρο συνεχώς.
Ποιο είναι το ζητούμενο στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό σήμερα;
Το ζητούμενο στην αναζήτηση του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού σήμερα για εμάς είναι να παραμείνουμε στη Φαντασία και να αναζητήσουμε νέες Πραγματικότητες στον χώρο. Είναι η προσπάθεια να δημιουργήσουμε νέες πολλαπλές πραγματικότητες. Συνθήκες που θα επαναπροσδιορίσουν τον καθημερινό τρόπο ζωής μας. Στόχος είναι να ανακαλύπτουμε σχεδιαστικά συστήματα που να έχουν πολλαπλές εφαρμογές σε μια βάση Αντικειμενοστραφούς Οντολογίας -βάση Graham Harman- όπου ο Άνθρωπος αποτελεί άλλο ένα Αντικείμενο και το Υποκείμενο γίνεται ένα αντικείμενο της επίπεδης εξίσωσης πραγματικών και αισθησιακών Αντικειμένων. Ζητούμενο είναι να υπάρχει μία άλλη οπτική των πραγμάτων.
Πώς θα ορίζατε τη δική σας σχεδιαστική ταυτότητα;
Η σχεδιαστική μας προσέγγιση είναι μυωπική και επικεντρώνεται στην επεξεργασία της Αυτόνομης Μορφής που έχει γεωμετρική συμπεριφορά με εσωτερικούς κανόνες και καταγράφεται με τον χρόνο. Κατασκευάζουμε αφηρημένα διαγραμματικά γεωμετρικά συστήματα -σαν αφηρημένες Μηχανές- που έχουν πολλαπλές εφαρμογές στις συνθέσεις τους -Concrete Assemblage-. Με λίκνο τη χαρακτηριστική ακαδημαϊκή πορεία στην Αμερική η ταυτότητά μας στηρίζεται σε υψηλές τεχνικές σχεδιασμού και σε ψηφιακή τεχνολογία κατασκευής για την αναζήτηση νέων Πραγματικοτήτων στον χώρο. Η φαντασία μας κινείται στον κόσμο της επίπεδης Οντολογίας που αφορά τις έμμεσες σχέσεις σχεδιαστικών Αντικειμένων. Οι ίσες σχέσεις οντοτήτων ορίζουν τα Πραγματικά και τα Αισθησιακά αντικείμενα που ορίζουμε στον χώρο. Στην επεξεργασία του concept αλλά και στη διαδικασία του post-conceptualization για τα έργα μας, χρησιμοποιούμε τεχνικές επεξεργασίας εικόνας με προγράμματα Artificial Intelligence, γεγονός που ενισχύει αυτή τη διάθεση δημιουργίας πολλαπλών Πραγματικοτήτων.
Πώς φαντάζεστε την αρχιτεκτονική του μέλλοντος; Θα απομακρύνεται, κατά τη γνώμη σας, από τις ανθρώπινες ανάγκες ή θα τις προσεγγίζει όλο και περισσότερο;
Η αρχιτεκτονική του μέλλοντος θα επαναπροσδιορίσει τις ανθρώπινες ανάγκες. Είναι συναφή δοχεία οι ανάγκες και η εξέλιξη των υλικών και της τεχνολογίας. Η αρχιτεκτονική πάντα ξεκινά από την ανθρώπινη ανάγκη, πάντα οφείλει να την υπηρετεί αλλά κυρίως να την εξελίσσει και να την προκαλεί. Έτσι, οι συζητήσεις μας μπορούν να κινούνται πέραν των χρηστικών απαιτήσεων και να αναζητούμε αυτές τις νέες Πραγματικότητες που αγγίζουμε με τη φαντασία και εφαρμόζουμε στον πραγματικό χώρο.
Προηγούμενο
Επόμενο
Η Νεφέλη Χατζημηνά είναι ιδρύτρια του αρχιτεκτονικού γραφείου architectScripta που ξεκίνησε το 2007 από τη Νέα Υόρκη, με δημοσιευμένο και υλοποιημένο έργο στην Αθήνα και στη Νέα Υόρκη και μελέτες για την Ευρώπη, το Ντουμπάι και τη Λατινική Αμερική. Τα πιο πρόσφατα υλοποιημένα έργα είναι οι πολυτελείς κατοικίες BUTterFLY σε αποκλειστική συνεργασία με τη Nexus Properties -μέρος ευρύτερης σειράς έργων ‘FLY’ που έχουν γνώμονα την αίσθηση της Αιώρησης.Το γραφείο της architectScripta -με συνεργάτη τον Νίκο Παπαβασιλείου ολοκλήρωσε φέτος το πρώτο αυτοτελές χτισμένο έργο με την πολυκατοικία εννέα πολυτελών διαμερισμάτων BUTterFLY, που τελέστηκε ως αντιπαροχή με κατεδάφιση και κατασκευή σε αποκλειστική συνεργασία με τη Nexus Properties. Παράλληλα, βρίσκεται υπό εξέλιξη η κατασκευή δεύτερου οικοδομικού συγκροτήματος κατοικιών στην Κηφισιά και ήδη ξεκίνησε η κατασκευή του τρίτου έργου εννέα πολυτελών κατοικιών του συγκροτήματος OnyxFLY, καθώς και τρεις μελέτες ιδιωτικών κατοικιών και ένα συγκρότημα κατοίκησης 3,000μ2 στην περιοχή του Ελληνικού. Πρόσφατο ολοκληρωμένο έργο είναι ένα έργο γραφείων της ΟΤΕ-Estate, που προτάθηκαν για το βραβείο Mies van der Rohe 2018 και κέρδισαν το GrandPrix Award στο Big See Design Award 2020, που έχει παρουσιαστεί σε διάλεξη στο Μέγαρο Μουσικής.
Η Νεφέλη κατέχει Μaster of Science in Advanced Architectural Design GSAPP’07 από τη Σχολή Αρχιτεκτονικής του Columbia University της Νέας Υόρκης και Δίπλωμα Αρχιτέκτονα Μηχανικού από τη σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ, όπου έχει διδάξει ως υποψήφια Διδάκτωρ. Η Νεφέλη κατείχε θέση Λέκτορα στη Σχολή Αρχιτεκτονικής του USC University of Southern California του Λος Άντζελες, όπου είχε αυτοδύναμο Architectural Studio και δίδασκε Αρχιτεκτονική Σύνθεση. Έχει διδάξει διεθνή σεμινάρια Αρχιτεκτονικής στο Μουσείο Μπενάκη και στο Technical University του Lund στη Σουηδία. Έχει παραστεί καλεσμένη ως κριτής σε τελικές εξετάσεις διεθνών σχολών Αρχιτεκτονικής και έχει δώσει διαλέξεις για το έργο της στο Μέγαρο Μουσικής, στο Μουσείο Μπενάκη, στο USC του Λος Άντζελες, στο πανεπιστήμιο BNCA της Πούνας και στο Studio-X του Columbia university στη Βομβάη της Ινδίας.Υλοποιημένο έργο της Νεφέλης Χατζημηνά έχει βραβευτεί, έχει εκτεθεί σε γκαλερύ και μουσεία, έχει δημοσιευτεί σε διεθνή περιοδικά και έχει παρουσιαστεί σε ακαδημαϊκές διαλέξεις. Έχει υλοποιήσει με πρόσκληση αρχιτεκτονικά installation στη γκαλερύ Superfront της Νέας Υόρκης, Land of Tomorrow του Κεντάκυ, τα έργα της έχουν εκτεθεί στο Pacific Design Center του Los Angeles και στο Μουσείο Μπενάκη στην Αθήνα. Η Νεφέλη έχει δώσει διαλέξεις σε ημερίδες εκπαίδευσης επαγγελματιών του ΤΕΕ και σε εξειδικευμένα σεμινάρια. Επιλέχθηκε με την ομάδα της να συμμετέχει με το ερευνητικό της έργο στην έκθεση για τα 250 χρόνια του ΕΜΠ και συμμετείχε με πρόσκληση του γραφείου της architectScripta στη διοργάνωση Unique Minds ΕΜΠ.
