Η σημασία του γενικού ανάδοχου στις γυάλινες κατασκευές

Το αντικείμενο που αφορά το γυαλί και, γενικότερα, το επιμέρους αντικείμενο που συνήθως αφορά αυτό που αποκαλούμε façade, αποτελεί για τους αναδόχους μία πολύ κομβική εργασία για δύο, κυρίως, λόγους:

• Αποτελεί την εργασία που κλείνει το κέλυφος του κτιρίου και άρα πάντα είναι τεχνικά και χρονοδιαγραμματικά στην κρίσιμη διαδρομή του έργου.
• Καταλαμβάνει πλέον τόσο υψηλό ποσοστό του προϋπολογισμού του έργου, που στη συνείδηση του αναδόχου είναι εξίσου νευραλγική υπεργολαβία με τα σκυροδέματα του φέροντος οργανισμού.

Από τη στιγμή που ξεκινά η κατασκευή ενός έργου, η υλοποίησή του δεν είναι ένας εύκολος μονόδρομος, αλλά αντιθέτως ο Ανάδοχος είναι αυτός που θα πρέπει να μεριμνήσει προκειμένου να «τρέξουν» πολλαπλοί κύκλοι ανατροφοδότησης, έχοντας πάντα την ευθύνη του συντονισμού όλων των εμπλεκόμενων μερών: από τον μελετητή μέχρι τον προμηθευτή και του τελευταίου εξαρτήματος. Αυτή η διαδικασία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τα παρακάτω βασικά σημεία:

1. Τελική προσαρμογή της μελέτης: από τη μελέτη εφαρμογής στα τελικά κατασκευαστικά σχέδια.
2. Έρευνα αγοράς.
3. Έλεγχο συμμόρφωσης με τις προδιαγραφές του έργου και τα εν ισχύ κανονιστικά πρότυπα.
4. Επεξεργασία προτάσεων μείωσης κόστους μέσω της διαδικασίας «value engineering».
5. Παρακολούθηση της παραγωγικής & εφοδιαστικής αλυσίδας (supply chain) για την τήρηση του χρονοδιαγράμματος και την έγκαιρη εγκατάσταση των κατασκευών στο έργο.

Από τη μελέτη εφαρμογής στα τελικά κατασκευαστικά σχέδια

Το πρώτο βήμα της όλης διαδικασίας περιλαμβάνει τη διαβούλευση και συνεργασία με τον αρχιτέκτονα και τους λοιπούς μελετητές του έργου. Ο ανάδοχος θα κληθεί να συνεργαστεί στενά μαζί τους, προκειμένου να διασφαλιστεί το εφικτό του σχεδιασμού (constructability), σε συνδυασμό πάντα με την τήρηση του προϋπολογισμού και του χρονοδιαγράμματος του έργου. Ο ανάδοχος είναι σε θέση να παρέχει ρεαλιστική συμβουλευτική σε ό,τι έχει να κάνει με τις μεθόδους κατασκευής, την καταλληλότητα των υλικών και την απαιτούμενη πρακτικότητα που είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση πιθανών προβλημάτων. Σε κάθε περίπτωση, η αξία της συμμετοχής του αναδόχου σε μία τέτοια διαδικασία είναι εξαιρετικά σημαντική και πλέον έχει έρθει και στην Ελλάδα ο θεσμός του ECI (Early Contractor Involvement).

Αξίζει να αναφερθεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για τον ρόλο του αναδόχου, που αφορά την κατασκευή του κτιρίου Event Centre στη Μαρίνα της Αγίας Νάπας: Όταν φτάσαμε στο στάδιο εκπόνησης των τελικών κατασκευαστικών σχεδίων του εν λόγω κτιρίου, διαπιστώθηκε ότι η αρχική σχεδίαση του θολωτού υαλοπετάσματος ήταν τέτοια (καμπυλότητα και προς τις δύο διευθύνσεις), που οι τέσσερις γωνίες κάθε υαλοπίνακα δε συνιστούσαν κοινό επίπεδο. Η γενικότερη γεωμετρία δεν επέτρεπε την αξιοποίηση κάποιας τεχνικής τύπου cold-bent στους υαλοπίνακες και, επίσης, δεν μπορούσαμε να σπάσουμε τη γεωμετρία των «ματιών» του υαλοπετάσματος σε τρίγωνα, γιατί αυτό θα αναιρούσε τη σχεδιαστική φιλοσοφία του αρχιτέκτονα και θα εκτροχίαζε υπέρμετρα τον προϋπολογισμό.

Ο ευεργετικός ρόλος μας στην περίπτωση αυτή ήταν ο συντονισμός του μελετητή αρχιτεκτονικών σχεδιασμών, του μελετητή στατικών, του υπεργολάβου μεταλλικών κατασκευών, του παρασκευαστή του συστήματος του υαλοπετάσματος και του υπεργολάβου υαλοπετασμάτων, έτσι ώστε να συνεργαστούν σε ένα κοινό τρισδιάστατο μοντέλο μέσα από το οποίο εξήχθησαν ακόμη και οι μικρο-κατεργασίες των επιμέρους υλικών. Μόνο με τον τρόπο αυτό μπόρεσε εν τέλει να καταστεί κατασκευάσιμο το συγκεκριμένο έργο.

Έρευνα Αγοράς

Ο ανάδοχος θα κληθεί να έρθει σε επικοινωνία με προμηθευτές και υπεργολάβους προκειμένου να επιβεβαιώσει και να διασφαλίσει την καταλληλότητα σε σχέση με τη διαθεσιμότητα των υλικών, σε συνδυασμό πάντα με τον σχεδιασμό και τις ιδιαιτερότητες του έργου. Όσον αφορά το γυαλί συγκεκριμένα, ο κατασκευαστής θα πρέπει να δώσει απάντηση σε συγκεκριμένα ερωτήματα, μερικά από τα οποία είναι τα εξής:

• Υπάρχει άμεσα διαθέσιμος ο συγκεκριμένος τύπος υαλοπίνακα στη γεωγραφική περιοχή του έργου;
• Υπάρχει διαθέσιμος ο συγκεκριμένος τύπος υαλοπίνακα στις απαιτούμενες διαστάσεις;
• Αν ο υαλοπίνακας έρθει από το εξωτερικό, ποιος είναι ο χρόνος παράδοσης;
• Και ένα ερώτημα που κάποτε λίγοι μπορούσαν να φανταστούν: μέσω ποιας διαδρομής θα φτάσει ο υαλοπίνακας στο έργο; (ακόμη και η διαφορά ατμοσφαιρικής πίεσης μεταξύ του τόπου κατασκευής και της θέσης του έργου έχει σημασία).

Έλεγχος συμμόρφωσης – διασφάλιση ποιότητας

Νευραλγικό κομμάτι της όλης διαδικασίας αποτελεί η επιβεβαίωση της συμμόρφωσης των κατασκευών με τις ισχύουσες τεχνικές προδιαγραφές του έργου, καθώς και η επάρκειά τους σε σχέση με τα ισχύοντα πρότυπα και τους εν ισχύ κανονισμούς, που στη συντριπτική πλειοψηφία των έργων αποτελεί συμβατική υποχρέωση του αναδόχου. Και πάλι θα παραθέσω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που έχει να κάνει με το γυαλί και πιο συγκεκριμένα με τα γυάλινα στηθαία (glass balustrades):

Στο ίδιο έργο που ανέφερα προηγουμένως, χρειάστηκε να προτείνουμε τον επανασχεδιασμό του συστήματος γυάλινων στηθαίων, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις πολύ μεγάλες ανεμοπιέσεις, οι οποίες έφταναν μέχρι και τα 3,5 kN/m². Προκειμένου να εξασφαλίσουμε τη στατική τους επάρκεια και ταυτόχρονα να τηρήσουμε τη σχεδιαστική φιλοσοφία του αρχιτέκτονα, η οποία απαιτούσε οι βάσεις των balustrade να είναι χωνευτές μέσα στο σκυρόδεμα, απαιτήθηκαν τα εξής:

• Σχεδίαση νέας βάσης αλουμινίου που να είναι σε θέση και να χωνευτεί στο σκυρόδεμα και να παραλάβει τα υψηλά φορτία ανέμου.
• Αλλαγή του συνολικού πάχους του πολυστρωματικού (laminated) υαλοπίνακα για να μπορεί να ανταπεξέλθει στις αυξημένες ανεμοπιέσεις.
• Και αλλαγή της μεμβράνης από PVB σε Sentryglass, προκειμένου να μπορεί να ανταπεξέλθει στο έντονα διαβρωτικό, παράκτιο περιβάλλον αλλά και να εξασφαλισθεί η στατική του ακεραιότητα σε ατυχηματική περίπτωση θραύσης ενός τεμαχίου.

Ανεξαρτήτως περιπτώσεων σαν την παραπάνω, γενικά η διαδικασία της διασφάλισης ποιότητας στην περίπτωση των προϊόντων γυαλιού είναι κρίσιμη περισσότερο από κάθε άλλη περίπτωση που μπορεί να συναντήσει κανείς στις κατασκευές. Και μάλιστα, περισσότερο από ποτέ, η παραμικρή λεπτομέρεια έχει σημασία: φανταστείτε τι θα συνέβαινε αν έσπαγαν από θερμικό σοκ οι υαλοπίνακες του κτιρίου σας και συνειδητοποιούσατε ότι αυτό οφείλεται στο κακό ροντάρισμα των ακμών του γυαλιού. Φανταστείτε, επίσης, την ενεργειακή δυσλειτουργία ενός κτιρίου στην περίπτωση που οι υαλοπίνακες έρχονταν με λάθος επίστρωση ή, πιο απλά, αν οι σωστοί υαλοπίνακες τοποθετούνταν στα κουφώματα με λάθος προσανατολισμό. Τέλος, φανταστείτε τον κίνδυνο για την ανθρώπινη ζωή, αν οι υαλοπίνακες ενός κτιρίου δεν έχουν την ικανότητα πυραντοχής που προβλέπει η μελέτη πυροπροστασίας.

Value Engineering

Η σημασία της διερεύνησης της δυνατότητας μείωσης του συνολικού κόστους, ειδικά κατά την περίοδο που διανύουμε, η οποία χαρακτηρίζεται από σταθερά ανοδική τάση των τιμών των υλικών και από μεγάλες γενικά επισφάλειες, είναι σχεδόν αυτονόητη, όπως άλλωστε και η σημασία του ρόλου του αναδόχου κατασκευαστή, λόγω της συσσωρευμένης εμπειρίας και τεχνογνωσίας του, από πλήθος έργων υψηλού επιπέδου. Ο ανάδοχος θα κληθεί να εξετάσει εναλλακτικά υλικά, εναλλακτικές τεχνικές και τεχνολογίες, που μπορούν να μειώσουν το κόστος, διατηρώντας παράλληλα το ίδιο επίπεδο ποιότητας και ασφάλειας της κατασκευής.

Παραγωγική και εφοδιαστική αλυσίδα

Η περιπλοκότητα των γυάλινων κατασκευών καθιστά ιδιαίτερα κρίσιμη τη διαδικασία χρονοπρογραμματισμού όλων των διεργασιών, που συνθέτουν την παραγωγική διαδικασία. Ο ανάδοχος συντονίζει την έγκαιρη προμήθεια υλικών, προκειμένου να πραγματοποιηθούν εγκαίρως οι εργασίες κατασκευής – κατεργασιών, που με τη σειρά τους θα διασφαλίσουν την έγκαιρη άφιξη των υλικών στο έργο για την τελική τοποθέτησή τους.

Σε ό,τι αφορά το τελικό στάδιο της τοποθέτησης, ο ανάδοχος θα πρέπει να μεριμνήσει για την εκπόνηση μίας ορθής και ρεαλιστικής μεθοδολογίας για τις εργασίες επί τόπου στο έργο, διασφαλίζοντας την ασφαλή πρόσβαση και τη διαθεσιμότητα του απαιτούμενου μηχανολογικού εξοπλισμού. Η επάρκεια του αναδόχου στο κομμάτι αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντική, λαμβάνοντας υπόψη ότι το γυαλί είναι ένα υλικό που συνδυάζει τους δύο πιο δυσμενείς παράγοντες:

• Ιδιαίτερα αυξημένο βάρος.
• Ιδιαίτερα αυξημένη ευπάθεια κατά τη διαχείρισή του.

Συνοψίζοντας, οι γυάλινες κατασκευές αποτελούν το απαύγασμα της σύγχρονης αρχιτεκτονικής και είναι εδώ για να μείνουν. Οι άνθρωποι των κατασκευαστικών εταιρειών έχουμε καταλάβει καλά αυτό και το έχουμε έμπρακτα αγκαλιάσει, διαδραματίζοντας καίριο ρόλο στην επιτυχή υλοποίηση γυάλινων κατασκευών και στην ανάπτυξη της σχετικής τεχνογνωσίας.

*Ο κ. Μιχάλης Παπαφιλίππου ήταν ομιλητής στο 1^ο Glass Forum, Συνέδριο – Έκθεση – Βραβεία.